Wat
Het elektronisch medisch dossier, elektronisch verpleegdossier zijn onderdeel van wat een elektronisch patiëntendossier is. (cfr ziekenhuiswet 3 mei 1999) Bewaren van gegevens over de patiënt is een wettelijke verplichting, evenals de wijze waarop dit dient te gebeuren. Binnen de ziekenhuissetting bepaalt de wet dat de hoofdgeneesheer eindverantwoordelijk is voor het beheer. In dit dossier zal de zorgverlener de gegevens van een patiënt digitaal en op een gestructureerde manier opslaan. Het dossier bevat gegevens over de patiënt die afkomstig zijn van verschillende bronnen: de patiënt zelf (socio-administratieve gegevens, een persoonlijke beschrijving van ziekte- of gezondheidsgegevens), de zorgverstrekkers (anamnese, diagnose, beslissingshypotheses, resultaten van onderzoeken, behandelingen, over het denkproces zoals bijv. hypotheses, differentiële diagnoses,…) en derden (mededelingen door familieleden, vrienden of kennissen van de patiënt).
Elke zorgvertrekker heeft de verplichting een dossier aan te leggen, er bestaat echter vooralsnog geen verplichting dit digitaal te doen.
De WHO (2010) definieerde het EMD als volgt: “An Electronic Medical Record (EMR) is a real-time patient health record with access to evidence- based decision support tools that can be used to aid clinicians in decision-making.
Een bijzondere vorm van het EMD is het globaal medisch dossier (GMD). Dit dossier omvat alle relevante gegevens over de patiënt zoals onderzoeksrapporten, vaccinatieschema’s, consultatierapporten, tot extra ondersteunende informatie nuttig voor preventiebeleid. De huisarts is de “officiële beheerder” van het GMD. Voor chronisch zieken is het GMD een voorwaarde om deel te nemen aan een zorgtraject, zodat alle betrokken actoren over hun gegevens beschikken. De huisarts gebruikt het GMD ook om de overheid te informeren in het kader van acties zoals griepvaccinaties, borstscreening, enz. .
Waar
Allerlei zorgsettings maken vandaag gebruik van patiëntendossiers in digitale vorm die afgestemd zijn op hun eigen noden. Softwareontwikkelaars zorgen voor een breed aanbod, gespecialiseerd op de noden van diverse zorgdomeinen zoals ouderenzorg, thuiszorg, chronische zorg. De diversiteit aan platformen maakt meteen duidelijk dat er een nood bestaat aan codering van gegevens zodat deze uitwisselbaar worden en aan een veilig uitwisselingsplatform dat samenwerking ten dienste van de kwaliteit van zorg mogelijk maakt.
Historiek
Historisch gezien was er natuurlijk eerst geen elektronisch dossier beschikbaar. Doorheen de technische evolutie kwamen er steeds meer elektronische gegevens beschikbaar. De eerste elektronische dossiervorming was dan ook een opslag van digitale gegevens per patiënt. Los hiervan werden nog tal van analoge gegevens geregistreerd en bewaard in bijvoorbeeld papieren verpleegdossiers.
In een later stadium werden steeds meer analoge gegevens ook vastgelegd op digitale wijze door deze bijvoorbeeld in te scannen (verpleegdossiers) of door gegevens te coderen (gecodeerde medische data). Op deze manier werden gegevens compact gemaakt voor langdurige opslag.
Vandaag worden gegevens meteen digitaal geregistreerd en is een omzetting veelal niet meer nodig. Bovendien worden data zo opgeslagen dat ze koppelbaar zijn aan andere gegevens of analyseerbaar door standaardisatie.
Info over de implementatie van EPD in diverse Belgische ziekenhuizen
Sectorraport over EPD
Meerwaarde
De snelle toegankelijkheid, de uitwisselbaarheid van gegevens tussen zorgverleners en de mogelijkheden tot analyse van data vormen duidelijk de voordelen van de digitalisering.
Knelpunten
Keerzijde van de gigantische kennisvoordelen en samenwerkingsmogelijkheden van de digitalisering zijn de risico’s voor dataveiligheid. Patiëntveiligheid betekent immers ook veiligheid van de gegevens van de patiënt. Ook de risico’s verbonden aan technische onmogelijkheden om over gegevens te beschikken door bijvoorbeeld een softwareprobleem of stroompannen behoren tot de risico’s. Dit laatste wordt natuurlijk in de meeste settings opgevangen door het voorzien van generatoren die naast de operabiliteit van apparatuur ook toegankelijkheid van data moeten garanderen bij pannes.
Samengevat
Elektronische patiëntendossiers bestaan vandaag in meeste settings van de gezondheidszorg. De uitwisselbaarheid, toegankelijkheid en analiseerbaarheid van data vormen zichtbaar de voordelen van deze aanpak. De veiligheid van gegevens blijven een aandachtspunt.
De evolutie van de toepassing van digitalisering in dossierbeheer gaat niet in alle domeinen even snel en doorgedreven. Deze diverse snelheden, diverse leveranciers van toepassingen en soms zeer verschillende noden maken de interoperabiliteit, die enerzijds een belangrijke meerwaarde is, tevens een uitdaging op zowel technisch als menselijk vlak.