Wat
“Als de vroedvrouw in het EVD noteert dat de vrouw na bevalling vervroegd in ontslag wil, toont het EVD automatisch de relevante velden die verwijzen naar een goede voorbereiding van een vroeg ontslag. Het belang van contacteren van een externe vroedvrouw is meteen zichtbaar en niet pas op het ontslagformulier.”
Zorgpaden of klinische paden zijn een instrument om zorgprocessen transparant en gestandaardiseerd te laten verlopen. Bij de ontwikkeling er van is wetenschappelijke evidentie het vertrekpunt. Niet enkel het ziektebeeld en de kennis hierover wordt mee genomen in het procesdenken, ook de impact van organisatie, de visie van de patiënt en zijn omgeving en de andere actoren in de omgeving maken deel uit van dit geheel. Zorgpaden tonen een geschematiseerd beeld van een ‘goed’ verloop van een zorgproces bij een specifieke problematiek. Wat goed is wordt bepaald op basis van kennis die beschikbaar is vanuit een holistische benadering. Deze benaderingswijze maakt dat een sterk preventieve aanpak mogelijk is. Het zorgt echter ook voor een complexiteit. Deze complexiteit en systematiek wordt meestal zichtbaar gemaakt door gebruik van stroomdiagrammen.
De weergave van de informatie in stroomdiagrammen geeft aan wanneer in het zorgproces welke actoren aanwezig zijn, welke handelingen gesteld dienen te worden, welke gegevensverzameling relevant is etc. Ze vormen een leidraad voor zorgverleners en multidisciplinaire teams om zorg in uitvoering te brengen. Op deze manier is het mogelijk een brede kennisbasis te benutten in concrete situaties, zonder de verwachting dat in elk proces dezelfde systematiek moet herdacht worden.
De processen worden uitgebreid onderbouwd en gedocumenteerd. Op basis hiervan geschematiseerd. De implementatie van er van in de praktijk wordt vandaag ook ondersteund door integratie in elektronische dossiers. Dit laatste verlaagt de drempel om de bestaande kennis toe te passen nog meer.
Waar
Zorgpaden vonden hun ingang in onze zorgomgeving rond de jaren ’80 en dat in de ziekenhuiswereld. Doorheen de jaren breidde de toepassing van deze werkwijze uit naar andere sectoren zowel intra als extramuraal. Vandaag wordt strek ingezet op deze methodiek om transmurale zorg te optimaliseren.
Historiek
De zorgpaden vinden hun oorsprong in de noodzaak om een veelheid aan kennis systematisch te kunnen toepassen en zorgorganisatie die evidence based is te verankeren en faciliteren.
Digitaliseren van zorgpaden was een vanzelfsprekendheid gezien de complexiteit van de processen en de kracht van digitale tools om hier een overzicht in te brengen. Tevens maakt digitaliseren het mogelijk de ontwikkelde paden snel en breed te verspreiden. Zo evolueerde de digitalisering van zorgpaden van schematische weergaven in hiervoor beschikbare software, naar het ontwikkelen van online toepassingen en is vandaag veelal spraken van modules die geïntegreerd kunnen worden in digitale patiëntendossiers. Ook koppeling van deze zorgpaden aan bijvoorbeeld apps die patiënten deel maken van het proces is vandaag realiteit.
Meerwaarde
Het digitaliseren van zorgpaden heeft voordelen op diverse domeinen:
Gedigitaliseerde informatie is snel en eenvoudig te delen. Hierdoor kunnen veel zorgverleners gebruik maken van de ontwikkelde kennis om de kwaliteit van zorg te verbeteren.
Integratie van elementen van het zorgpad in bijvoorbeeld verpleegdossiers, zorgt er voor dat eenvoudig zichtbaar is welke gegevens relevant zijn om te verzamelen om vorm te geven aan het zorgproces. Het is meteen duidelijk hoe vaak bijvoorbeeld bepaalde parameters moeten geregistreerd worden in functie van een goede opvolging na een ingreep.
Bij doorgedreven inbedden van het zorgpad in dossiers en digitale toepassingen biedt dit ook de mogelijkheid om het ‘systeem’ mee te laten denken met de zorgverlener. Zo kunnen bepaalde waarden een alarm geven (early warning score) of spontaan zorgen voor de uitnodiging om bijkomende gegevens te verzamelen of een zorghandeling te stellen.
Met een koppeling van de digitalisering aan app-toepassingen is er ook een perspectief om de patiënt meer te betrekken. Dit kan zowel door het aanleveren van parameters en informatie, als door het gericht aanbieden van instructie en educatie.
Knelpunten
Digitalisering van de processen houdt het risico in dat zorgverleners minder actief gaan meedenken over de zorgprocessen omdat de technologie hier een rol over neemt.
Belangrijker is echter het knelpunt van de privacy dat op trad doorheen het proces van digitalisering van de zorgpaden. In een eerste fase werden heel wat paden verwerkt in een online toepassing. Hier valt echter in vraag te stellen of dit vanuit privacy overweging wel aanvaardbaar is. Het antwoord op dit probleem is de ontwikkeling van digitale zorgpaden die geprogrammeerd worden voor integratie in digitale zorgdossiers. De versnippering van de toegepaste systemen in onze zorg in België vormt hier nog een uitdaging. Niet alle ziekenhuizen, thuiszorgdiensten, woonzorgcentra etc. gebruiken dezelfde toepassingen. Hierdoor wordt uitwisseling en verspreiding van de tools bemoeilijkt.
Samengevat
Een digitaal zorgpad maakt gebruik van gestandaardiseerde processen toegankelijker en laagdrempeliger. Privacy bij het omgaan met gegevens is een belangrijk issue bij de keuze van de wijze van digitaliseren.
Links
Digitaal zorgpad longkanker AZ Delta – wat en hoe, award
Netwerk klinische paden